Informacion
extractada del artículo “A Illa de Ons, unha mestura de terra e mar” por Celestino
Pardellas de Blas.
Xa postos a
comezos do século XIX, e antes de 1810, Ons atopábase deshabitada, pero
pescadores da zona do Barbanza que se achegaban a pescar ás súas augas, parece
ser que, en época de sementeira, levaban ás súas mulleres ata Ons e, mentres
realizaban as tarefas pesqueiras, estas dedicábanse a labrar a terra. Despois ían
cada certo tempo para o seu coidado e finalmente a facer a recolleita.
Cando en 1810 a Junta
Provincial de Armamento da Provincia de Santiago decide instalar en Ons unas baterías
de defensa, atopan unha illa baleira pero con indicios de ser aproveitada agricolamente,
polo que, ao carón de facer os planos para a instalación das baterías e de
poñerse en contacto cos donos para dar o seu permiso, tamén entran en conversas
cos pescadores que alí sementaban co fin de comezar a recolectar man de obra
para iniciar os traballos.
Non sabemos se as
familias destes mariñeiros do Barbanza foron finalmente recrutados para
traballar, o que si hai datos é de que a gran maioría dos obreiros que viñeron
a Ons para a construción das fortificacións - baterías procedía da bisbarra do
Morrazo e curiosamente unha grande maioría da parroquia pontevedresa de
Salcedo.
A partir dese
ano, 1810, comeza a última repoboación de Ons que chega ata os nosos días.
Estes, ao principio obreiros, foron paseniñamente instalándose en Ons e alí van
permanecer pagando unha renda aos, supostos, propietarios polos terreos que
cultivaban, onde construíron tamén a súa vivenda. Durante os primeiros anos, aproximadamente
ata 1845, a súa principal dedicación foi a terra, eran agricultores e os máis
poderosos economicamente, tamén gandeiros.
Durante eses
primeiros anos, de novo, a pesca ocupaba un segundo lugar, o do autoconsumo e
para quitar uns cartiños vendendo polbo, peixe e marisco ao encargado da
fortificación que despois o mandaba, para a súa venda en terra, no galeón que
traía mercadorías.
Ao non levarse a
cabo o remate da fortificación e despois dos preitos habidos entre o que se
consideraba dono (o Marqués de Valladares), coa Igrexa, cos descendentes do
capataz da fortificación e con algún veciños, dun xeito pouco claro, se resolve
a favor do Marqués de Valladares, que queda como único “propietario”.
Fuente: Articulo
tomado de la revista ARDENTÍA Numero 6 -
No comments:
Post a Comment